’ब्लॉग ’ती’ चा’ - जपत किनारा शीड सोडणे नामंजूर

’जिंदगी ना मिलेगी दोबारा’ हा सिनेमा आठवतोय? आपल्या अस्तित्वाचा अर्थ उमगल्याने पाणावलेल्या डोळ्य़ांनी पाण्य़ाबाहेर येत भवतालच्या अफाट निसर्गाकडे नि:शब्द होत पाहत राहणारा हृतिक रोशन... भौतिक सुखांमागे धावणार्‍या माणसाला खरा आनंद कुठे आणि कसा गवसतो हे सांगणारं ते झकास दृष्य! अर्थात हे सिनेमात ठीकय, एरवी असं मनात येईल तेव्हा भटकायला पैसे कोण देईल? मात्र ’वसुधैव कुटुम्बकम्’ चा अर्थ थेट जगण्य़ात उतरवणारी शिव्व्या नाथ ही ट्रॅव्हल ब्लॉगर तरुणी गेल्या ७ वर्षांपासून असं आयुष्य भरभरुन जगतेय. वयाच्या २३व्या वर्षी तिने सिंगापूर टुरिझम मधली नोकरी सोडली, असेल नसेल ते चक्क विकून टाकलं आणि जगभ्रमंतीचं स्वप्नं पाठीवरच्या पिशवीत घेऊन ती निघाली. ती म्हणते, "आता माझं घर म्हणजे माझी ब्लॉग-साईट कारण तिथे तुम्हाला माझा ठावाठिकाणा नक्की सापडेल. मित्रांनो, आपल्या उबदार कोषाच्या बाहेर पडून एक स्वच्छंदी आयुष्य जगून तर पाहा, याल माझ्याबरोबर पुढच्या प्रवासाला?" जर तुम्हाला खरच तिच्यासह प्रवास करायची, तिला जाणून घ्यायची इच्छा असेल तर गाठा तिला https://the-shooting-star.com/

 वर जिथे ती म्हणते, "तुम्ही कविता लिहू शकत नसाल पण तुमच्या जगणच एक कविता असेल तर !"

य़ा क्षणी शिव्व्या मालदीव मध्ये आहे, मग ती ओमान ला जाणार आहे. आतापर्यंत तिने भारतासह आफ्रिका, युरोप, आशिया, मध्य पूर्व, लॅटिन अमेरिका आणि कॉकेशस प्रदेश पालथे घातले आहेत. यासाठी लागणारे पैसे? ते ती तिच्या ’ट्रॅव्हल ब्लॉगींग’ द्वारे कमावते. असे पैसे कुणीही कमावू शकतं? नाही, त्यासाठी झपाटलेपण हवं. २०१३ ची ती सर्वोत्तम भारतीय ट्रॅव्हल ब्लॉगर असून नंतरही अनेक सन्मान तिने प्राप्त केले आहेत. airbnb सह जगभरातल्या नामवंत प्रवासी कंपन्या, देशांचे पर्यटन विभाग तिचे प्रायोजकत्व स्वीकारतात. हटके प्रवास, अनोखे अनुभव आणि ते ओघवत्या इंग्लीशमधून मांडण्य़ाची भन्नाट शैली या त्रिचक्रीवर शिव्व्या विहरते आहे. बीबीसी ट्रॅव्हल्स, नॅशनल जिओग्राफिक्स, टाईम्स ऑफ इंडिया, द हिंदू, TEDx सारख्या माध्यमांवर तिच्या प्रवासगाथा झळकत असतात. मुळात ती हे पैशासाठी करत नाही कारण पैसा तिला तिच्या नोकरीत मिळतच होता. ती निरर्थक खरेदीत वेळ आणि पैसा घालवत नाही. आगामी महत्वाकांक्षी प्रकल्पांसाठी पैसे जमवते कारण प्रायोजक ताबडतोब मिळतातच असे नाही. त्यामुळे ’प्रवासात पैसे कसे वाचवावेत’, ’प्रवास करता करता पैसे कसे कमवावेत’, ’गाठीशी पैसे नसतानाही प्रवासाची स्वप्नं पाहावीत काय’, असे तिचे रोचक आणि प्रॅक्टिकल लेख या ब्लॉगवर आहेत.

डेहराडून मधल्या मध्यमवर्गीय घरात जन्मलेल्या शिव्व्याला तिथल्या पर्वतराजी कायम साद घालत. आज ती अवघं विश्व कवेत घेते आहे. काहीही अडचण नसली तरी चांगल्या पदवीधर बायकोला माहेरुन ’घ्यायला’ जाणारे नवरे किंवा बहिणीला सासरी ’पोचवणारे’ भाऊ किंवा ’सातच्या आत घरात’ टाईप मंडळी हे शिव्व्या नावाचं रसायन कदाचित पचवू शकणार नाहीत. शिव्व्या ’रमता जोगी’ आहे. तिला पर्यटकांच्या कलकलाटात हरवलेली प्रसिद्ध स्थळं टाळून नवनव्या जागा हुडकायला आवडतं, मिळेल त्या वाहतुकीच्या साधनांनी ती प्रवास करते. मिनरल वॉटर ऐवजी तिथलच पाणी पिते. तिथलंच अन्न खाते. (गेल्या काही वर्षांपासून ती व्हेगन- प्राणीजन्य पदार्थ न खाणारी, आहे) शक्य तिथे हॉटेल्स ऐवजी ती स्थानिक घरात राहून तिथली संस्कृती समजवून घेण्याचा प्रयत्न करते. ब्लॉगवरच्या तिच्या लेखांची नावंच तिची रेंज दाखवतात. उदा: मॉरीशसचा नीलमण्य़ासारखा लकाकणारा समुद्र, एका कोळ्य़ाचं धाडसी समुद्री जीवन, सेशेल्स बेटांचं पहिलं दर्शन, साऊथ आफ्रिकेतल्या मामेलोडी वसाहतीतली नवलाई, इंडोनेशियामधल्या निकोई बेटावरची धमाल, मलेशियातलं गिरिभ्रमण, फिलिपाईन्स मधल्या टेगेटे शहरातला फेरफटका, सिंगापूरमध्ये अनुभवलेला चिनी लग्नसोहळा, बंगी जंपींगचा थरार, श्रीलंका कसा पहावा, पुन्हा एकदा थायलंड, इस्तंबूलमधला रोमांचक दिवस, तुर्कस्तानच्या काळ्य़ा समुद्राच्या सोबतीने घालवलेले क्षण, व्हिएतनाममधे निवासस्थान शोधण्य़ाचा किस्सा, युरोपातली अपरिचित खेडी, क्रोएशिया भेटीनंतर माझ्या ब्लॉगींगमध्ये झालेला बदल, स्पेनमधल्या ग्रामीण निसर्गसौंदर्याच्या प्रेमात, इटलीत कलाकारांसह घालवलेले दिवस, फ्रान्समधलं तळ्य़ांचं शहर, फ्रँकफर्ट कसं बघावं, जर्मनीतला नाताळ बाजार, कोस्टारिकातली चॉकोलेट कथा, इक्वाडोरमध्ये मला गवसलेली मी, मेक्सिकोतल्या क्रेटर लेक वरचं सायकलिंग, निकाराग्वातले अनाम रस्ते.’
प्रत्येक लेख, त्यातलं वैचित्र्य, ताजेपणा आणि त्यातील सुरेख फोटो वाचकाला एका नव्या दुनियेत घेऊन जातात. ब्लॉग आणि त्याची सोशल माध्यमाद्वारे लिंक शेअर केल्याने तिचे थक्क करणारे अनुभव वाचकांपर्यंत पोहोचतात आणि त्या त्या विभागाच्या पर्यटन-व्यवसायाला चालना मिळते. सिनेमातील चित्रिकरणामुळे युरोपला जाणार्‍या भारतीय पर्यटकांमध्ये वाढ झालीय तसेच काहीसे. फरक हा की पर्य़टन आणि प्रवास या वेगळ्या गोष्टी. ज्याला ’ऑफबीट’ म्हटलं जात अशाच स्थानांबद्दल शिव्व्या ब्लॉगवर लिहिते आणि त्या स्थानांबद्दल निर्माण झालेली उत्सुकता भटक्यांना तिथवर खेचून नेते. उदा: #NotJustBeer- ’मला जर्मनीला पुन्हा पुन्हा का जावंसं वाटतं’ या लेखात तिने केलेल्या -हाईन व्हॅलीतल्या ’द्राक्ष-संस्कृती’च्या वर्णनामुळे तिथलं पर्यटन वाढलं आहे.

’रूद्राक्ष संस्कृती’ ची तिला तितकीच ओढ आहे. ’गंगेशी माझं नातं, दार्जिलिंगची चढण, शाही हिमालय, दारंग-चहाच्या कपात सामावलेलं जीवन, लडाखी नन च्या नजरेतून, कूर्ग मधलं कॉफी आणि बरच काही, देवभूमी केरळ, प्राचीन प्रेमनगरी-खजुराहो, कान्हा-कथा, ताडोबा सफर, गुजरात विशेष, पंजाबी सरसों के खेत, राजस्थानातला नजारा, या गंगटोकला, गोव्यावरचा- सप्टेंबर संपला की मला जागं करा’ हे भारतावरचे लेख तर खिळवून ठेवतात. ती निवांतपणे प्रवास करते. मन रमतय तोवर राहते, मग पुढे निघते. अमुक वाजता सनसेट पॉईंट पाहून तमुक वाजता जेवण अशा प्रवासी कंपन्यांच्या वेळापत्रकाच्या ती पलिकडे आहे. ’जसा गंध निघतो हवेच्या प्रवासा.. न कुठले नकाशे न अनुमान काही’ या खरेंच्या ओळींसारखं भटकता भटकता अचानक वाट बदलून रुमानियातली उत्तरेकडची खेडी तिने पालथी घातलीयत, ग्वाटेमालामधल्या मेयन समुदायासमवेत मुक्काम केला आहे, कॅनडाजवळच्या विस्तीर्ण वाळवंटाच्या कडेने रेल्वेप्रवास केला आहे, मलेशियाच्या पूर्व किनार्‍यानजीक शार्क असतानाही पोहण्यातला चित्तथरारक अनुभव घेतला आहे.

बहुतेक प्रवास ती एकटयाने, क्वचित मित्रांबरोबर करते. ती म्हणते, "आपल्या भारतात सुद्धा एकटं फिरणं तितकंसं अवघड नाही. आतून एक बारका घाबरा आवाज ओरडत असतो, अगं तू वेडी आहेस का.. त्याच्याकडे दुर्लक्ष करुन मी झेप घेते, सहप्रवाशांशी मैत्री करते, स्थानिक सवंगडी मिळवते, सोशल मिडीया आहेच, शिवाय माझी सर्वात जवळची मैत्रिण मी स्वत:च आहे, स्वसंवादाची धुंदी काही और असते, तो सूर सच्चा असतो, स्वत:ची जबाबदारी घेत स्वातंत्र्य उपभोगण्याची, स्वत:च्या अटींवर जगण्याची एक आगळीच मजा असते, मग एकटं वाटण्याचा प्रश्न येतोच कुठे!" ’एकट्याने प्रवास करताना आलेले धमाल अनुभव’, ’एकट्याने प्रवास करायचा असेल तर पालकांना कसे समजवावे’,’प्रवासातल्या एकटेपणावर मात करण्याचे ८ झकास उपाय’ हे या ब्लॉगवरचे तिचे लेखही मस्त आहेत. अवघ्या जगण्याचाच प्रवास एकट्याने करणार्‍यांनी तर ते आवर्जून वाचावेत. ती म्हणते, "या प्रवासाने मला खूप काही शिकवलं, बदलवलं, समृद्ध केलं, मी खूप लांबचा पल्ला गाठला पण त्यातून रुजलेली शहाणीव माझे पाय कायम जमिनीवर ठेवते."

देशांमधल्या सीमारेषा तिने कधीच ओलांडल्यात, काही वर्षांनी भटकंती कमी करुन ती स्थिरावेलही पण तोवर तिची वैश्विक नजर ज्या उंचीवर पोचेल तिथून तिला माणसांमधल्या भिंतीसुद्धा दिसेनाशा झालेल्या असतील.