अॅपल

आपण जग बदलू शकतो- स्टीव्ह

'वेळ थोडा आहे. तुमचं मन सांगतं त्या रस्त्याने जा. मी ही तेच केलं' अस सांगणारा स्टीव्ह जॉब्ज अर्ध्या वाटेवरून निघून गेला. ३५० अब्ज डॉलर्सची उलाढाल असलेली 'अॅपल’ कंपनी स्वकर्तृत्वावर उभी करणारा स्टीव्ह हा संगणक क्षेत्रातील असंख्य तरुणांचा आदर्श होता. या सार्‍यांच्या मनात चेतनेचा एक झरा हरविल्याची भावना स्टीव्हच्या निधनामुळे निर्माण झाली आहे. अमेरिकेतील श्रीमंतांच्या यादीत स्टीव्ह ४२ व्या क्रमांकावर होता, पण त्याचं मोठेपण या यादीच्या पलीकडचं आहे. प्रत्येक माणूस स्वप्नाळू असतो, पण ती स्वप्नं आपोआप पूर्ण होत नाहीत. ’नापास’ चा शिक्का लागल्याने शिक्षण अर्धवट सोडणार्‍या स्टीव्हनं स्वप्नं बघणं सोडलं नाही. जिद्दीच्या जोरावर ती स्वप्नं त्याने पूर्णही केली. त्याच्या प्रत्येक प्रयोगाकडे कौतुकाने बघणार्‍या जगाला स्वप्नपूर्तीची आणि नवनिर्मितीची प्रेरणा स्टीव्हने दिली. यकृताचा गंभीर आजार झाल्याचे कळले तेव्हा न खचता त्याने या आजाराशी मैत्री केली, उलट तो नव्या उर्जेने कामाला लागला. उरलेले आयुष्य अधिक क्रियाशील, अधिक सुंदर करून कुटंबाच्या सान्निध्यात शांतपणे त्याने या जगाचा निरोप घेतला.

अरब वडील व अमेरिकन आईच्या पोटी २४ फेब्रुवारी १९५५ रोजी सॅनफ्रॅन्सिस्को येथे स्टीव्हचा जन्म झाला. अविवाहित असल्याने त्याच्या आईवडिलांनी क्लॅरा आणि पॉल जॉब्स या मध्यमवर्गीय अमेरिकन जोडप्याला स्टीव्हला दत्तक दिले. १९७२ मध्ये पदवीधर झाल्यानंतर स्टीव्हने पोर्टलँडमधील रीड कॉलेजमध्ये ' ऑडिटिंग ' अभ्यासक्रमासाठी प्रवेश घेतला. पहिल्याच परीक्षेत नापास झाल्याने त्याला कॉलेजमधून काढण्यात आले. आर्थिक अडचणीमुळे स्टीव्हवर त्या भागातील हरेकृष्ण मंदिरातील अन्नछत्रात जेवायची वेळ आली. आत्मिक शांततेच्या शोधात विशीतला स्टीव्ह मित्रासह भारतात देखील भटकला पण त्याला हवा मानवली नाही ,शिवाय लुबाडण्याचाही प्रयत्न झाला. जगभरातल्या बड्या कंपन्या भारताकडे मोठी बाजारपेठ म्हणून पाहतात, कदाचित पूर्वानुभवामुळे स्टीव्हनी पुढेही भारतीय बाजारपेठेत रस घेतला नाही.

१९७६ मध्ये स्टीव्हने मित्राच्या सोबतीने ' अॅपल ' या जगप्रसिद्ध संगणक कंपनीची निमिर्ती केली. १९८४ मधे मॅकिन्टॉश हा स्वस्त आणि जलदगतीने काम करणारा तसेच डेस्कटॉप पब्लिशिंग (डीटीपी) सुविधा उपलब्ध करून देणारा कॉम्प्युटर बाजारात आणला. मात्र अंतर्गत वर्चस्वाच्या स्पर्धेमुळे चक्क संस्थापकाला म्हणजे स्टीव्हलाच, कंपनीतून काढून टाकण्यात आले. या अवहेलनेमुळे निराश न होता स्टीव्हने १९८९ मधे 'नेक्स्ट कॉम्प्युटर' ची निमिर्ती केली पण बाजारात हे उत्पादन यशस्वी ठरले नाही. हार न मानता स्टीव्हने ' अॅनिमेशन क्षेत्रात ’पिक्सार' ची सुरूवात केली आणि ’टॉय स्टोरी’ सारख्या अॅनिमेशन पटांतून निर्विवाद यश मिळवले. आर्थिक संकटात सापडलेल्या ’अॅपल’ ने स्टीव्हला सल्लागार म्हणून सन्मानाने परत बोलावले. स्टीव्ह जिंकला पण त्या आनंदात गुरफटून न राहता त्याने ’अॅपल’ सह नव्याने झेप घेतली.

२००१ साली पहिला पोर्टेबल म्युझिक प्लेयर स्टीव्हने बनवला. २००३ साली आलेल्या आयट्युन्स, आयपॅडच्या माध्यमातून त्याने संगीत व्यवसायाला नवी दालनं उघडून दिली. एका आवडत्या गाण्यासाठी संपूर्ण अल्बमची सीडी घ्यावी लागणारा ग्राहक एका आयपॅडमध्ये आपल्या आवडीची हजारो गाणी सेव्ह करू लागला. आज आयपॅड शिवाय तरूणाईचे पान हलत नाही. अशा उत्पादनांमुळे स्टीव्ह घराघरात पोचला. २००७ साली मोबाइलच्या दुनियेतील अग्रणी स्मार्टफोन म्हणजेच आय-फोन स्टीव्हने जगाला दिला. अॅपल स्टोअरच्या माध्यमातून त्याने सॉफ्टवेअर वितरण अगदी सोपे केले. दोन वर्षांपूर्वी त्याने 'टॅबलेट पीसी 'ला जन्म दिला. शाळेतल्या पाटीच्या आकाराचे हे टॅबलेट आज तरुणांना आकर्षित करत आहेत.

अॅपलचे नवे सीईओ टीम कूक स्टीव्हला प्रेरणादायी मार्गदर्शक मानतात. बराक ओबामांना स्टीव्हचा ’आपण जग बदलू शकू’ हा आत्मविश्वास भावतो. ऑस्ट्रेलियाच्या पंतप्रधान ज्युलिया गिलार्ड त्याच्या कल्पकतेचं कौतुक करतात तर उद्योजक रतन टाटा त्याला आधुनिक युगातील एक प्रवर्तक मानतात. सामान्य माणसाला तंत्रज्ञान सोपं करून देण्याचं कौशल्य स्टीव्हकडे होतं, ट्विटर चे सीइओ लॅरी पेग म्हणतात "स्टीव्हमधे ग्राहकांचा अनुभव लक्षात घेऊन त्यानुसार बदल करण्याची वृत्ती होती". दूरदर्शी स्टीव्हनी ग्राहकांच्या उद्याच्या गरजा आजच ओळखल्या. उत्पादनांमधलं नावीन्य आणि सौंदर्यही जपलं. कोणत्याही व्यावसायिकासाठी स्टीव्ह म्हणजे एक विद्यापीठ होतं. आगामी काळात अद्यावत ’अॅपल’ टीव्ही बाजारात येईल, त्यानंतर प्रोजेक्टरची सोय असलेले आयपॅड, आयफोन आणि इ-पेपर शी संबंधित तंत्र येतील. ही सगळी डिझाईन्स स्टीव्हने अगोदरच तयार केली आहेत. शब्दश: तो काळाच्या चार पावले पुढे होता. त्यामुळे यानंतरही स्टीव्ह आपल्या सोबतच असेल मात्र तंत्रज्ञानाच्या रूपात !

(Image courtesy - Google -for noncommercial use)