तरुण भारत मधील ’ब्लॉग ’ती’ चा’ #HerBlog या माझ्या सदरातील लेख -
उदरभरण नोहे जाणिजे ब्लॉगकर्म
उदरभरण नोहे जाणिजे ब्लॉगकर्म
’मस्त खा आणि स्वस्थ राहा’ असं आपल्या सारख्या खवय्यांना सांगणारे टीव्ही वरचे सूत्रसंचालक पाहिले की मला भरूनच येतं. स्वस्थ म्हणजे निरोगी, निकोप पण ते हिंदीत. मराठीत ’स्वस्थ’ म्हणजे मुकाट निष्क्रीयपणे बसून राहाणे. आपली भाषा आणि आपली खाद्यसंस्कृती या दोघांचंही एकंदरीत कडबोळं होत चाललय हे खरं. भारतीय हवामान आणि शरीरप्रकृतीचा विचार न करता ऑलिव्ह ऑईल, मोझरेला चीज, ब्रोकोली सारखे कधीतरी बदल म्हणून ठीक असलेले अनेक चित्रविचित्र पदार्थ आपण आपल्या रोजच्या आहारात समाविष्ट करू लागलो आहोत. आता ग्लोबल जगात टिकून राहायचं म्हणजे हे सगळं करायलाच हवं असं आजच्या तरूणाईला वाटू लागलं आहे. त्याचबरोबर ग्लोबल जगात स्लीमट्रीम पण राहावं लागतं. त्यामुळे रात्री ’फिलींग क्रेझी विथ अमुकतमुक अॅट डॉमिनोज’ म्हणत सोशल मिडीयावर ’पिझ्झा विथ एक्स्ट्रा चीज अॅंड डाएट कोक’ नीट दिसेल अशी पोस्ट करायची आणि सकाळी त्या कॅलरीज जिरवण्यासाठी जिम मध्ये पैसे देऊन घाम गाळायचा अशा चक्रात आजचा शहरी वर्ग अडकला आहे.
हा विरोधाभास संजीता के.के या चाळीशीतल्या स्त्रीने हेरला. पचनाला हलके आणि भरपूर पोषणमूल्य असलेले पदार्थ नावीन्यपूर्ण, देखण्य़ा, आधुनिक स्वरूपात सादर करता येणं हे या समस्येवरचं उत्तर आहे हे तिने जाणलं. त्यातूनच तिचा नवनव्या पण आवश्यक तेवढेच उष्मांक असलेल्या, सोप्या आणि चवदार शाकाहारी पाककृती उपलब्ध करून देणारा, अंडं अजिबात न वापरता उत्तम बेकींगच्या क्लृप्त्या सांगणारा एक झकास ब्लॉग सुरू झाला. यातून होणारी फूड स्टाईलिंगच्या अनोख्या विश्वाची ओळख आपल्याला त्यात गुंतवून ठेवते. तिच्या ब्लॉगचं नावच पुरेसं बोलकं आहे, 'लाईटबाईट.इन'. (litebite.in)
'खमंग' पुस्तकाच्या प्रस्तावनेत दुर्गाबाई भागवत म्हणतात, "पाकक्रियेच्या बाबतीत मी जातीभेद अवश्य मानते व तो सुसंस्कृतपणाचा भाग आहे, असंही मानते. प्रत्येक घरात स्वयंपाकाची वेगवेगळी पद्धत असते. ही रुचीभिन्नता या देशाचं वैभव आहे. (या बाबतीतली) जातीयता ही मारक नसून सुगरणपणाला तारक ठरणारी आहे." संजीताच्या बाबतीत या विधानाचा प्रत्यय येतो. रांगडया राजस्थान मध्ये जन्मलेल्या आणि आता तामिळनाडू मध्ये स्थायिक झालेल्या संजीताचे या दोन्ही राज्यातील खाद्यविविधतेसह तिथल्या संस्कृती आणि रिवाजांवर विशेष प्रेम आहे. छंदाला ब्लॉगच्या रूपाने साकार करून आपल्या पाककला निपुणतेचं व्यवसायात रूपांतर करणार्या संजीता के.के चा हा सगळा प्रवास रंजक आणि प्रेरक आहे. एमबीए केल्यानंतर वैवाहिक जीवन आणि मुलांचं संगोपन यात संजीता १० वर्ष गुंतून गेली होती. जराशी उसंत मिळाल्यावर तिने २००९ मध्ये फूड ब्लॉग सुरू केला. मग तिला जाणवलं की त्यात पदार्थाची सुरेख सजावट करून त्याचा छानसा फोटो सोबत दिल्याशिवाय आणि काही तरी वेगळेपण असल्याशिवाय नुसती पाककृती लिहीण्य़ाला अर्थ नाही. ’जोवर तुमची वाटचाल थांबत नाही तोवर तुमच्या वेगापेक्षा तुमचं (ध्येयाकडे) चालत राहणं जास्त महत्वाचं आहे’, हे सांगणारं कन्फ्युशिअसचं वचन तिच्या ब्लॉगवर दिसतं. तेच तिने कृतीत उतरवलं आणि त्याची परिणीती फूड स्टाईलिंग आणि डिजीटल फोटोग्राफी शिकण्य़ात झाली.
फूड स्टाईलिंग म्हणजे संबंधित उत्पादनात (उदा: नॉनस्टीक भांडी, मिक्सर, कुकर, तेल, मसाले वगैरे) ग्राहकाला रस वाटावा म्हणून पाहताना आकर्षक वाटेल अशा पद्धतीने पदार्थ तयार करून ते सुशोभित करणं, तोंडाला पाणी सुटावे अशी उत्तम रंगसंगती साधत त्यांची जाहिरातीसाठी दिलखेचक रचना करणं. उदा: केशरी गाजर, हिरवेगार मटार यांच्या छटा दाखवणारी पांढरीशुभ्र कांचीपुरम इडली, पिवळसर सोनेरी छटेचे वाफाळतं सांबार हे सगळं शिजवण्य़ापासून विशिष्ट प्रकारची भांडी ते ठेवण्य़ासाठी निवडून त्यावर योग्य त्या प्रकारे प्रकाशाचा कोन साधून त्याला कॅमेराबद्ध करणे हे सगळं संजीता लीलया करते. यात प्रावीण्य़ मिळवल्यानंतर अनेक कंपन्यांसाठी फूड स्टाईलर म्हणून काम करताना जाहिरातविश्वातल्या प्रत्यक्ष शूटींगचे तिचे सचित्र अनुभव तिच्या ब्लॉगची रंगत वाढवतात तर, पाककृती वाचायची उत्कंठा वाढवणारी तिची डिजीटल फोटोग्राफी ब्लॉगचा दर्जा उंचावते.
फूड ब्लॉगींग करणार्या संजीताने अनेक खाद्यमहोत्सवात सहभाग नोंदवला आहे, खाद्यसंस्कृती तसच पाककलेवर वृत्तपत्रातून लिखाण केलं आहे. या वैशिष्ट्यांमुळे भारतातील अग्रमानांकित फूड ब्लॉगर्सच्या यादीत संजीताचा समावेश झाला आहे. सोशल मिडीयावर ३०००० खवय्ये तिचे चाहते आहेत. मास्टरशेफ, मेजवानी सारखे टीव्ही वरील कार्यक्रम, खवैय्य्यांसाठी खास चालू झालेले फूड चॅनेल्स, यू ट्यूब चॅनेल्स, स्टार शेफच्या पाककृतींच्या चकचकीत वेबसाईट्स, त्यावरील शेकडो पुस्तकं बाजारात असतानाही तिचा फूड ब्लॉग वाचणार्यांची संख्या वाढते आहे. याचं कारण तिच्या व्यक्तिमत्वातली आणि लेखनातली नैसर्गिकता, सहजपणा. याशिवाय पदार्थांचं वैविध्य, तिने दिलेल्या आहारविषयक उपयुक्त टिप्स, अनुरूप देखणे फोटो आणि मृदु शब्दात संवाद साधत वाचकाच्या पोटातून हृदयात शिरण्याचं तिचं कौशल्य.
ती या ब्लॉगला ’आनंदाचे मोती ओवत जाणारा धागा’ अशी सुंदर उपमा देते. सहज उपलब्ध होणार्या वस्तू वापरून तयार केलेले आधुनिक प्रकारचे पदार्थ, आरोग्य आणि रसनातृप्ती यांची घातलेली सांगड आणि पदार्थांची सौंदर्यपूर्ण मांडणी या त्रयीवर हुकूमत असणारी संजीता अन्नाकडे ’उदरभरण नोहे जाणिजे ब्लॉगकर्म ’ या नजरेतून पाहते. कलेसाठी जीवन की जीवनासाठी कला, काहीही असो. संजीताच्या ’लाईटबाईट’ वर मात्र खाद्य’जीवन’ आणि पाक’कला’ हातात हात घालून नांदतात हे खरं.
ती या ब्लॉगला ’आनंदाचे मोती ओवत जाणारा धागा’ अशी सुंदर उपमा देते. सहज उपलब्ध होणार्या वस्तू वापरून तयार केलेले आधुनिक प्रकारचे पदार्थ, आरोग्य आणि रसनातृप्ती यांची घातलेली सांगड आणि पदार्थांची सौंदर्यपूर्ण मांडणी या त्रयीवर हुकूमत असणारी संजीता अन्नाकडे ’उदरभरण नोहे जाणिजे ब्लॉगकर्म ’ या नजरेतून पाहते. कलेसाठी जीवन की जीवनासाठी कला, काहीही असो. संजीताच्या ’लाईटबाईट’ वर मात्र खाद्य’जीवन’ आणि पाक’कला’ हातात हात घालून नांदतात हे खरं.