गोवा डायरी ४

आज अजिबात लवकर उठायचं नाही असं ठरवूनही सवयीने लवकर जाग आली. फ्रेश होऊन कॉफीचे कप घेऊन आम्ही व्हिलाच्या गॅलरीत जाऊन बसलो. रेसॉर्ट्चे सगळे व्हिलाज एकमेकांसमोर तोंड करून असल्याने सगळ्यांना सगळ्या गॅलरीज दिसत होत्या. मधून जाणारा इवलासा रस्ता शेवटी रिसेप्शनला पोचतो. मग डावीकडे रेस्तराँ आणि उजवीकडे स्विमिंग पूल. त्याभोवती आणि दोन व्हिलाजच्या मधल्या पट्ट्यात मखमली हिरवळ, कितीतरी सुंदर झाडं. रंगीत फुलं. गोव्यातली साधी घरं पण टुमदार आणि अंगणातल्या आकर्षक फुलझाडांमुळे खूप सुरेख दिसतात. तिथली बहुसंख्य माणसं पर्यटनावर अवलंबून त्यामुळे फार अगत्यशील. परदेशी मंडळींशी बोलण्याइतपत इंग्लीशही त्यांनी शिकून घेतलेली. निसर्गसौंदर्यामुळे असेल, आनंदी वृत्तीची. उपहारगृहातला वेटर असो की रेसॉर्टमधला सफाईवाला. हसून बोलणार. अशा माणसांमुळे वातावरण आपोआपच प्रसन्न होतं.
रेसॉर्टच्या बहुतेक गॅलर्‍यांमध्ये सगळी परदेशी गोरी मंडळी जोडप्याने हसर्‍या चेहर्‍याने बसलेली. अ‍ॅव्हरेज वयोगट पन्नास. कुणी वाचतंय, कुणी कॉफी घेतंय तर कुणी नुसतंच कोवळ्या उन्हात गार वार्‍याची झुळूक अनुभवत मूकपणे बसलंय. हे लोक कमालीचे शांतताप्रेमी. सगळे व्हिलाज फुल्ल असूनही आवाज नाही कुणाचा. आम्ही अपवाद.
कोपर्‍यातल्या गॅलरीतल्या युरोपियन आजोबांनी हात उंचावून आम्हाला गुडमॉर्निंग म्हटलं. काल त्यांनी कमरेत वाकून हात जोडून ’नॅमस्खार’ म्हटलं होतं आणि परवा गेटपाशी भेटले तेव्हा ’यू नॉईजी गर्ल्स ...’ असं काहीतरी म्हणाले. मला वाटलं, त्यांना आमचा त्रास होतोय की काय! पण आमच्या किलबिलीने (म्हणजे खरं तर कलकलाटानं) जणू त्या नीरव, मख्ख वातावरणात जान आली होती, असा काहीतरी अर्थ आम्ही त्यांच्या कौतुकभरल्या नजरेतून काढला. त्यातून ते ’गर्ल्स’ म्हणाल्याने दहाही बायका त्यांच्यावर बेहद्द खूष होत्या. कुणी आवरून पुन्हा बीचवर चक्कर मारायला गेल्या. कुणी बॅग आवरू लागल्या. आज रात्री इंद्राणीकडे मुक्काम ठरला होता त्यामुळे चेकआऊट करायचं होतं. बीचवर गेलेल्या टीमने येताना रेसॉर्टलगतचा थेट बीचपर्यंत पसरलेला आलिशान जोशी उर्फ किंगफिशर बंगला पाहिला. मूळ मालक विजय मल्ल्या. तो पळून गेल्यावर बँकेने केलेल्या लिलावात सचिन जोशींनी तो बंगला तब्बल ७३ कोटींना विकत घेतल्याचं वाचल्याचं आठवलं.

झकास नाश्ता करून स्विमिंग पूललगतच्या इझी चेअर्समध्ये विसावलो. सगळ्य़ा चेअर्सवर परदेशी मंडळी पोहण्य़ाच्या पोशाखात तासंतास शरीर टॅन करत पहुडलेली असायची. कपड्यांचा बाऊ ते करत नाहीत आणि कुणाकडे विचित्र नजरेने पाहतही नाहीत. सौंदर्य हे बघणार्‍याच्या नजरेत असतं तसंच वासनेचंही असतं. शरीराचा किती आणि कोणता भाग उघडा असेल तर ते अश्लील मानायचं हे स्थळ, काळ आणि संस्कृतीसापेक्ष आहे. चिन्यांमध्ये पाऊल उघडे असणे अश्लील मानतात तर काही आदिवासी समूहात आजही चोळी घालणे अश्लील मानतात. केरळमध्ये सभ्य बायकांना एककेकाळी उत्तरीय वापरण्याची परवानगी नव्हती. आपल्याकडे फाईव्ह स्टार हॉटेल्सचा अपवाद सोडला तर आता अशा ठिकाणी भारतीयांनीही पोहण्याचा पोशाख घालणे अनिवार्य असले तरी त्याच पोशाखात चारजणात लोळत पडणे मात्र अद्यापही आक्षेपार्ह मानले जाते. असो. तर तिथे उतरलेलं एकमेव केरळी कुटुंब तिथल्या शांततेचा भंग करत होतं. त्यांची चिमुरडी मुलगी मोठमोठ्याने आरोळ्य़ा देत पाण्यात सूर मारत होती. केस हिरवेपिवळे रंगवलेले वडील तिला पोहोण्याचे धडे देत होते. तिची आई इकडे तिकडे निसटू पाहणार्‍या लहान बाळाला मांडीवर पकडून कावलेल्या चेहर्‍याने आमच्या बाजूला बसलेली. एका पोहोणार्‍या आजींचा अपवाद सोडला तर बाकी गोरी मंडळी जणू मुकी असल्यागत आणि स्टॅच्यू केल्यागत वाचत किंवा आकाशात पाहत चेअर्सवर पहुडलेली. क्वचित कुणी टॅबवर काही करणारे. आपण दोनचार तासांचा प्रवास एकट्याने करुन आलो तरी घरी जाऊन सहप्रवाशांची चिमुकली चरित्रं लिहू शकतो. बाजूचा माणूस पुन्हा जन्मात न का भेटेना, एसी फर्स्टचा अपवाद सोडला तर, आपल्याला त्याच्याबद्दल भोचकपणा करून सगळं जाणून घ्यायचं असतं. पंधरावीस मिनीटं शिक्षा दिल्यागत तिथे असं मुक्याने पडून राहिल्यावर ’यात काय मजा नाय’ हे जाणवून आम्ही तिथून काढता पाय घेतला. शिवाय आपलं विदर्भवासींचं टॅनिंग तर आता पुढचे काही महिने फुकटात होणारच आहे, तेव्हा आराम करायचाच असेल तर एवढं भाडं भरलेल्या एसी खोलीत जाऊन करावा असा सुज्ञ विचारही त्यामागे होता :-)

मनात घर केलेल्या आमच्या या ४ दिवसाच्या घरातून चेकआऊट करून टूर निघाली रेइस मॅगोस किल्ल्याकडे. चकाकत्या उन्हात मांडवी नदीचं वरून दर्शन घडवणार्‍या या मजबूत, देखण्या किल्ल्यावर पहिल्या नजरेतच फिदा झाले. हा पण बार्डॆझ भागातला. (म्हणजे उत्तर गोवा, मधल्या भागाला तिसवाडी आणि दक्षिण गोव्याला साष्टी म्हणतात म्हणे) हा किल्ला पोर्तुगीज व्हाईसरॉय नोरोन्हाने पणजीचं संरक्षण व्हावं म्हणून १५५१ मध्ये बांधला. १७०७ मध्ये त्याचे नूतनीकरण झाले. लिस्बनहून येणारे अधिकारी इथे निवास करत. १७३९ च्या मराठ्यांच्या हल्ल्यानंतर हा आणि अग्वादा हे दोनच किल्ले पोर्तुगीजांना कसेबसे राखता आले. आता हा किल्ला पुरातत्त्वविभागाच्या सहाय्याने पुनरुज्जिवित करुन पर्रीकरांच्या हस्ते २०१२ मध्ये पर्यटकांसाठी खुला केल्याची नोंद प्रवेशद्वारावर आहे.

बाहेर एक प्रचंड वड उभा आहे. आश्चर्य म्हणजे ज्या नारळाच्या झाडावर तो बांडगूळ म्हणून वाढला ते झाड पुढे जळून गेलं तरी वड तसाच उभा आहे. किल्ल्याच्या आत शिरताना छतामध्ये एक पोकळ चौकोन दिसतो. आत घुसणार्‍या शत्रूवर त्यातून उकळते तेल ओतले जाई. तळाचा बराचसा भाग तुरूंग म्हणून वापरला जाई. गोवा मुक्ती संग्रामात ताब्यात घेतलेल्या स्वातंत्र्यसैनिकांनाही इथे डांबून ठेवले होते. तटबंदी, तोफा आणि त्या डागण्यासाठी पाडलेली खिंडारं आजही उत्तम स्थितीत आहेत. मधल्या भागातल्या दालनांमध्ये चित्रप्रदर्शन आहे. मी कुणी कलासमीक्षक नसल्याने त्यांच्या शैलीबद्दल सांगता येणार नाही पण पोर्तुगीज अंमल असलेल्या काळातला गोवा, स्थानिक मंडळींवर त्यांच्या संस्कृतीचा झालेला परिणाम, काही मिश्किल व्यंगचित्रं अशा काही खुबीने चितारलेली आहेत की वाह! चित्रांच्या खाली गोवा मुक्ती संग्रामातल्या अनेक स्वातंत्र्यसैनिकांचे नावानिशी फोटो आणि बोरकरांची स्वातंत्र्यावरील कविता लावलेली आहे. आम्ही बाबूजींचा म्हणजे सुधीर फडके यांचा फोटो शोधला पण त्या दालनात तरी दिसला नाही.

दुपारी ’कामत’ मध्ये दाक्षिणात्य पदार्थांचा आस्वाद घेतला. जवळचे प्रचंड विस्तीर्ण पायर्‍यांचे एक चर्च बाहेरून पाहून, थोडी खरेदी करून निघायचं होतं पोर्तुगीज कॉलनीकडे. वाटेत मला एक छान हँडबॅग स्वस्तात मिळाली, मग दुसरीने घेतली मग तिसरीने. ’ए बघू बघू’ करत गाडीत बसलेल्या काही जणी पुन्हा उतरून तशा बॅग्ज विकत घेऊन आल्या. चेकआऊट केल्याने गाडीत मागे आधीच बॅगांचा ढीग होता, त्यात यांची भर. गाडी पोर्तुगीज कॉलनी पाशी आली आणि जरा भ्रमनिरास झाला. काही पॉइंट्स मोठ्य़ा चतुराईने तयार केलेले असतात. अमृतसरला आम्हाला 'भुयारी हनुमान मंदिर देखा नही तो क्या देखा' म्हणत एकाने नेलं होतं. त्यात फक्त बुटक्या दगडाखालून वाकत वाकत आत शिरायचं, बाकी मंदिर नेहमीसारखंच होतं तसला हा प्रकार. पूर्वी गोव्याचा कारभार पाहणार्‍या पोर्तुगीज अधिकार्‍यांची निवासस्थानं तिथे आजही आहेत. खरं तर तब्बल ४५० वर्ष राज्य केल्याने सगळ्या गोव्यावरच पोर्तुगीज रचनेचा प्रभाव जाणवतो. कॉलनीत खालच्या मजल्यांवर टेलरपासून कॅफेपर्यंत बारकी दुकानं आहेत पण ’इतना सन्नाटा क्यू है भाई’ अशी गत.

रविवारमुळे बहुतेक दुकानांना टाळं असावं. कॉलनीतून बाहेर पडताच समोर रांगेने क्रूझचे बुकींग स्टॉल दिसले. त्यातल्या एका स्टॉलवरच्या १६,१७ वर्षाच्या सावळ्य़ा चटपटीत दुकानदार मुलीने आमचे झटपट बुकिंग करुन दिले. इंटरनेटवर मात्र बुकिंग शिल्लक नाही असे दिसत होते पण इंद्राणी म्हणालीच होती की गेल्यावर मिळू शकेल. मीनल तोवर वास्कोला तिच्या मावशीकडे रवाना झाली आणि आम्ही गोवा विद्यापीठाजवळच्या दोना पावला उर्फ लव्ह पॉईंटला निघालो. एका पोर्तुगीज व्हॉईसरॉयच्या मुलीचं हे नाव. तिच्या दानी वृतीमुळे तिच्या पश्चात स्थानिकांनी तिच्या पतीच्या अखत्यारीतल्या या भागाला तिचं नाव दिलं असं म्हणतात. पार्किंगपासून तिथपर्यंत बरच चालावं लागतं. तिथे फिरंगी टोप्यांचीही बरीच दुकानं आहेत. वाटेत काजूच्या दुकानात घुसलेल्या मैत्रिणींना कसंबसं बाहेर ओढून काढत एकदाचे पोचलो पण हाय! दुरुस्तीसाठी ते बंद होतं. मधल्या जाळीतूनच मग प्रसिद्ध दोनापावला पुतळा, त्यासमोरचा बोटींविना आज रिकामा दिसणारा निळाशार किनारा आणि सिंघमफेम कोपरा पाहिला जिथे अजय देवगण लोखंडी पाईप उचकटून दे धमाल हाणामारी करतो. कुलूप पाहून हिरमोड झाल्यामुळे आता आमचीही सटकली होती. लेकिन मूड अपनेआप बन गया कारण आता क्रूझवर जायचं होतं :-)

तपकिरी, लालसर छटा असलेल्या आणि हिरवाईने वेढलेल्या पणजीतल्या सुबक प्रशासकीय इमारती बघत, मीरामार बीचजवळून पास होत अखेर जांबोरी क्रूझच्या कक्षापाशी येऊन पोचलो. विमानासारखं चेकइन करुन गेटपास घेऊन धक्क्याशी उभं राहिलो. अंधार होऊ लागला होता. रांगेत तासभर प्रतीक्षा केल्यावर आमची क्रूझ अवतरली. तोवर आम्ही आजूबाजूच्या इतर हायफाय क्रूझ, त्यावरून ये जा करणारे पर्यटक, आत विहार करणार्‍या क्रूझवरच्या नर्तिकांच्या एकसमान हालचाली, कानावर येत असलेल्या रॉक सुरावटी, मागचे ढिनचॅक कॅसिनो हे सगळं टिपत एकीकडे अखंड वटवट करत उभ्या होतो. एकदाची जांबोरी आली आम्ही धावत जाऊन डेकवरच्या सलग जागा पकडल्या.
काळ्याशार आकाशाच्या पार्श्वभूमीवर चमकणारे दिवे, रुपेरी कडांच्या काळ्याभोर लाटांवर डुलणार्‍या इतर लखलखत्या क्रूझवरची रोषणाई नजरेत साठवतो तोच खालच्या मजल्यावर बुलावा आला. आधी चिल्ल्यापिल्ल्यांचे, मग हनीमून कपल्सचे मग फक्त बायकांचे आणि मग ज्यांना वाटेल त्यांचे असे नाचाचे राऊंड बॉलीवूड हिट्सच्या दणदणाटात झाले. उघडझाप करणार्‍या दिव्यांमुळे कुणीच कुणाला धड ओळखू येत नव्हतं. हनीमून कपल्स पैकी एका गोबर्‍या गालाच्या मुलीला लेडीज राऊंड मध्ये नाचायला कंपनी हवी होती. ती हळूच आमच्या वर्तुळात शिरली आणि धमाल नाचली. अधूममधून क्रूझतर्फे कोंकणी आणि पोर्तुगीज नाच झाले. त्यांचे तिघंही नर्तक ग्रेसफुली पण फारच मख्ख चेहर्‍याने यांत्रिकपणे नाचत होते. त्यांचा पदन्यास मात्र ताल धरायला लावणारा होता. नंतर पुन्हा वरच्या डेकवर आलो आणि निवांत फेरीची मजा घेतली. वैदेहीला व्हिडिओ कॉल लावून तिथला दीपत्कार दाखवण्याची माझी धडपड सुरू होती पण कॉल सारखा तुटत होता. शेवटी तिने, 'आई तू आता मस्त एंजॉय कर बरं. आपण जाऊ पुन्हा किंवा मी यूट्यूबवर बघेन', म्हणून माझीच समजूत काढली.

क्रूझ सफर करून थेट इंद्राणीकडे म्हणजे पोर्वोरिम भागात गेलो. नयनरम्य वातावरणातला टेकडीवरचा दुमजली प्रशस्त बंगला तिने भाड्याने घेतलाय. दुपारी ती आमच्या जेवणाची बहुतेक तयारी करूनच आली होती, त्यामुळे फक्त गरम पुर्‍या तेवढ्या करून मस्त जेवलो. कितीतरी दिवसांनी घरचं जेवताना बरं वाटत होतं. जेवून तिच्या कॉलनीतलं क्लब हाऊस, तिथला पुस्तकसंग्रह, लगतचा स्विमिंग पूल बघत परिसराला चक्कर मारून आलो. एकांतप्रिय आणि निसर्गप्रेमी माणसांसाठी गोवा अगदी उत्तम जागा आहे. मंजिरीची दंतवैद्य पक्षीप्रेमी बहीण खास त्यासाठीच मुंबई सोडून पणजीच्या उपनगरात नवर्‍यासह स्थायिक झालीय. मंजिरी वाटेत उतरून मुक्कामाला तिच्याकडेच गेली होती. इंद्राणीचं घर आतूनही बघण्यासारखं होतं. मालक भलताच रसिक असावा. निवडक पोर्ट्रेट्स, दुर्मिळ शो पिसेस तर होतेच पण वरच्या मजल्यावर बायकोचे हजारएक पादत्राणांचे जोड मावतील अशी अलमारी त्याने करून घेतलीय. त्यावर आमचे आपापल्या नवर्‍याच्या नावाने बरेच विनोद करून झाले :-) उद्याच्या प्लॅननुसार गुगलवर अंतरं बघून कुठे किती वेळ थांबायचं, केव्हा पोचायचं वगैरे चर्चा करेतो निम्म्या जणी आपापल्या बेडवर गुडूप झाल्या.

गोवा भाग ५

https://mohinimodak.blogspot.com/2019/02/blog-post_4.html

--------------------------

गोवा भाग १

https://mohinimodak.blogspot.com/2019/01/blog-post.html 

गोवा भाग २

https://mohinimodak.blogspot.com/2019/02/blog-post.html

गोवा भाग ३

https://mohinimodak.blogspot.com/2019/02/blog-post_2.html